Een volwassen supply chain binnen handbereik

De praktijk is weerbarstiger, veel ketens worden gedicteerd door een dominante partij, die veel meer kijkt naar optimalisatie van haar belangen en niet de ketenbelangen. Optimalisatie wordt bemoeilijkt door niet-transparante ketens en posities die iedere speler binnen de keten wil behouden of uitbouwen. Toch zie ik in de digitaliseringstrend hoop gloren voor de echte ketendenkers, zelfs tot een verbeterslag die verder gaat dan het traditionele ketenmodel.

Digitalisering komt in fases, net als supply chain integratie

In de vakliteratuur en gehanteerde theoretische modellen wordt de volwassenheid van een supply chain vaak uitgedrukt in fases. Duiding in welke fase het bedrijf zit, geeft goede handvatten voor verbeterpotentieel en het geven van focus aan je middelen. Voor het schetsen van een kader, gebruik ik hier even de fases zoals Gartner ze hanteert (zie ook: https://www.gartner.com/smarterwithgartner/5-stages-of-logistics-maturity/).

De 5 fases die Gartner gebruikt zijn:

Fase 1: Reageren – autonome afdelingen, veel manuele processen en niet-verbonden systemen. Laat staan: standaardisatie tussen afdelingen ten aanzien van de supply chain dienstverlening naar klanten.

Fase 2: Anticiperen – met centralisatie van de supply chain  bestaat een soort van standaard binnen het gehele bedrijf ten aanzien van de supply chain dienstverlening aan klanten, maar is men met name intern gericht.

Fase 3: Integreren – de focus wordt vanuit de onderneming naar buiten gelegd, er is een breed begrip van de wederzijdse impact op elkaar van rollen als logistiek, inkoop, verkoop en productie.

Fase 4: Samenwerken – de ketenpartners werken samen binnen een supply chain en deze samenwerking ontstijgt het transactioneel karakter dat je nog veel ziet in fase 3.

Fase 5: Orkestreren – de supply chain rol orkestreert een ecosysteem van supply chain partners, informatie is real-time beschikbaar in de keten, zodat korter op de bal gebruik kan worden gemaakt van kansen die er in de markt liggen.

De omni-channel keten orkestreren

Bij ieder fase spelen de mogelijkheden en inzet van digitalisering een cruciale rol. In de eerste fase maakt men nog gebruik van een landschap van diverse losse systemen ingericht per afdeling. Data wordt in deze fase nauwelijks gedeeld met andere afdelingen, laat staan met andere ketenpartijen. Voor de laatste fase is een hoge mate van integratie tussen alle systemen in de keten noodzakelijk en met die integratie een vrije – en instant-stroom van data.

Het streven – let op streven – van veel retailers naar een omni-channel supply chain ligt dicht tegen het bouwen aan volwassenheidsfase 5. De klantwensen worden ingevuld door een keten die in staat is om vanuit verschillende ketenpartners rechtstreeks aan de klant te leveren. Meestal voert de retailer in dezen de regie over de ketenpartners wiens systemen via een control tower zijn geïntegreerd – of via een 4PL -, al dan niet inclusief het volledige ordermanagement. De uitdaging om hier tot een volledige fase 5 te komen zit hem in de wijze van data delen. Om real-time beslissingen te maken is real-time data nodig en dit is vaak niet beschikbaar. Data wordt vaak nog met Excel en mail gedeeld: transporteurs die de status van een order manueel invullen via een portal. Een warehouse dat de voorraad-status wel deelt via interfaces, maar deze voorraad data slechts in de nachtbatch deelt. Of van meer praktische aard, vaak zit een gat in de tijd tussen het afleveren van de voorraden in het warehouse door de transporteur en het in voorraad nemen door een fysieke put-away in de opslaglocatie.

Real-time data is de sleutel

Real-time data delen is reeds mogelijk, maar nog weinig toegepast binnen supply chains. Een bekende optie is het werken met een API (Application Programming Interface), deze technologie zie je terug zodra je op Google kijkt en daar live de weersvoorspelling of laatste nieuwsupdates kan bekijken. Deze data wordt real-time gedeeld door nieuwssite, dievia een API toestemming heeft gegeven aan Google om real-time data te delen van hun eigen systeem naar Google.

In praktische zin loopt het delen van data tussen bedrijven tegen de nodige drempels op. Bedrijven zijn het laatste decennia de waarde van data steeds meer gaan onderkennen en zijn minder scheutig geworden om deze te delen. Zeker niet als niet duidelijk is wat er met “hun” data wordt gedaan in de rest van de keten en als de integratie ook een beveiligingsdeurtje open zet. Om dit op te lossen kan men terugvallen op bilaterale afspraken tussen ketenpartners uit het interface tijdperk, waardoor echter implementatiesnelheid en adaptiviteit van de keten wordt beperkt. Belangrijker is hier nog te onderkennen dat een keten meer is dan een afspraak tussen twee partijen. Specifieke data moet van begin tot eind door een keten kunnen stromen. Slechts dan kan de gehele keten inspelen op de laatste actualiteit. Een uniform stelsel om data te delen en naleving en beveiliging te garanderen kan in deze uitkomst bieden. Internationaal wordt op dit gebied gewerkt aan het realiseren van zo’n afsprakenstelsel, Nederland loopt daarin voorop door al een werkend afsprakenstelsel, iSHARE (www.ishareworks.org), gereed te hebben.

De autonome supply chain

Buiten het daadwerkelijk mogelijk maken van een fase 5 supply chain, ontvouwt zich met het op uniforme wijze, real-time delen van data een andere fase van supply chain maturity, fase 6. Fase 6 zou ik willen noemen Autonomiseren. Het vrij kunnen delen van data over alle knopen in de supply chain, tussen bedrijven, machines en mensen, schept de voorwaarden voor een complex dynamisch systeem van knopen – of agents in de systeem dynamica – die gezamenlijk de vraag van een eindklant kunnen invullen. Real-time data en algoritmen bepalen de meest optimale weg van producent naar consument, iedere transactie weer opnieuw. Een systeem waarbij waste in de keten continue wordt geminimaliseerd en service gemaximaliseerd. Duurzamer voor het milieu en de maatschappij maar met een nieuwe ordering van de actoren in de keten. Een mooie gedachte, maar laten we eerst kijken hoe we zo veel mogelijk ketens naar een fase 5 volwassenheid kunnen brengen.